تلاش‌ها برای احیای برجام فعلا متوقف شد ایران و غرب روایت‌های متعددی از دلیل توقف رایزنی‌ها منتشر كردند جوزپ بورل ، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا : به دلیل عوامل خارجی به وقفه در گفت‌وگوهای وین نیاز است. متن نهایی اساسا آماده و روی میز است سارا معصومی مذاكرات برای احیای برجام برای چندمین‌بار در ١١ ماه گذشته متوقف شد تا روسای هیات‌های مذاكره‌كننده ایران و ایالات متحده به تهران و واشنگتن بازگردند. شامگاه پنجشنبه بود كه خبرنگاران رسانه‌های غربی حاضر در وین اعلام كردند كه احتمالا مذاكرات از روز جمعه با یك وقفه همراه خواهد شد. خبری كه حوالی بعدازظهر روز جمعه با توییت جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا عملا تایید شد. مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا كه روز پنجشنبه در تماس تلفنی با حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران از تهران و واشنگتن خواسته بود كه برای رسیدن به توافق انعطاف بیشتری از خود نشان دهند در توییت روز گذشته‌اش نوشت: «به دلیل عوامل خارجی به وقفه در گفت‌وگوهای وین نیاز است. متن نهایی اساسا آماده و روی میز است. به عنوان هماهنگ‌كننده، من به همراه تیمم به ارتباط با همه اعضای برجام و ایالات متحده برای غلبه بر وضعیت فعلی و نهایی كردن توافق ادامه خواهم داد.» در حالی كه فضای رسانه‌ای پیگیر مذاكرات وین تحت‌تاثیر خبر توقف مذاكرات آن‌هم با اشاره به عوامل خارجی به عنوان مانع اصلی قرار گرفته بود، سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه در یك توییت به زبان انگلیسی روایت ایران از آنچه باعث این وقفه شده را منتشر كرد و نوشت: وقفه اعلام‌شده در مذاكرات وین می‌تواند زمینه‌ساز حل موضوعات باقیمانده و بازگشت نهایی باشد. دستیابی به موفقیت در گفت‌وگوها تمركز اصلی همه طرف‌ها خواهد بود. هیچ عامل خارجی بر اراده مشترك ما به منظور حركت به سمت یك توافق جمعی اثر نخواهد گذاشت. وقفه در مذاكرات وین در حالی با تمركز طرف غربی بر كلمه دخالت «عامل خارجی» اعلام شد كه به نظر می‌رسد تعداد اختلاف‌های ایران و ایالات متحده در مسیر احیای برجام به دو مورد، متمركز بر جزییاتی پیرامون خروج نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از لیست گروه‌های تروریستی ایالات متحده و تضمین مورد درخواست ایران محدود شده و به گفته برخی منابع برای حل این دو موارد هم فرمول‌هایی پیدا شده است. مساله باقی ماندن اختلاف بر سر جزییاتی از خروج نام سپاه از لیست گروه‌های تروریستی در متنی كه وزارت خارجه ایران از گفت‌وگوی تلفنی وزیر خارجه با مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا منتشر كرد نیز عیان بود. وزیر خارجه در بخشی از این گفت‌وگو به بورل گفته بود كه برخی مباحث كه مرتبط با قهرمانان ملی ماست، قابل مذاكره نیست. امیرعبداللهیان همچنین در این تماس تلفنی توپ را به زمین ایالات متحده انداخته و هشدار داده بود كه طرح برخی درخواست‌های جدید از سوی امریكا هیچ‌گونه توجیه منطقی نداشته و با مواضع این كشور در مورد دستیابی سریع به توافق در تناقض است. موضوعات اصلی و لغو موثر تحریم‌ها نباید تحت‌تاثیر زیاده‌خواهی طرف امریكایی قرار گیرد. در همین راستا، «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه امریكا بامداد جمعه مدعی شد توافق هسته‌ای با ایران در وین، به تعداد بسیار كمی از مسائل باقی‌مانده رسیده اما این مسائل بسیار قابل توجه و دشوار هستند. پرایس با اشاره به اینكه در مرحله نهایی مذاكراتی كه تقریبا یك سال طول كشیده قرار دارند، گفت: «از همه طرف‌ها، از جمله روسیه می‌خواهیم كه بر توافق تمركز كنند. ما به توافق بر سر پرونده هسته‌ای ایران بسیار نزدیك هستیم. توافق در این باره، ممكن است در روزهای آینده حاصل شود.» ساعتی پس از اعلام خبر وقفه در مذاكرات وین، روسای هیات‌های روسیه و چین و انریكه مورا، معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مقابل هتل كوبورگ (محل مذاكرات) در جمع خبرنگاران حاضر شده و هركدام روایت‌های خود را از دلیل این وقفه و نتیجه محتمل در مسیر احیای برجام بیان كردند. علی باقری، رییس هیات مذاكره‌كننده ایران غایب این جمع بود كه گفته می‌شود بلافاصله پس از آخرین دیدارها راهی فرودگاه شده تا به تهران بازگردد. انریكه مورا كه در چند روز گذشته با روسای هیات‌های ایران، امریكا و روسیه دیدارهای دو جانبه متعددی داشته در جمع خبرنگاران گفت: ما به نقطه‌ای رسیدیم كه باید [مذاكرات] را متوقف كرده و به دلیل عوامل بیرونی، به پایتخت‌ها بازگردیم. متنی داریم كه همه‌چیز در آن انجام شده است. ما در محدوده پانوشته‌های مذاكراتی هستیم. برای حفظ فضا و روح مثبت و سازنده مذاكرات، خوب است كه وقفه‌ای داشته باشیم. من با همه هیات‌ها كار خواهم كرد تا بر شرایط فایق آییم. به عنوان هماهنگ‌كننده اروپایی مذاكرات باید بگویم كه تمامی هیات‌ها با روح روشن مصالحه با یكدیگر مذاكره كردند و امریكا و ایران نیز رویكردی بسیار سازنده داشتند. نتیجه آنكه ما تقریبا به توافق رسیده‌ایم. وانگ كوان، مذاكره‌كننده ارشد چین در مذاكرات وین نیز با اشاره به پیشرفت این مذاكرات گفت كه پكن از این وقفه متاسف است. براساس ترجمه خبرگزاری ایرنا، وانگ گفت: «این مذاكرات پیگیری خواهد شد و متن نهایی به تدریج آماده و در چند روز آینده تكمیل خواهد شد. ما از این تنفس و وقفه متاسفیم. مذاكرات را نمی‌توان در خلأ سیاسی انجام داد. ما همیشه بر این عقیده‌ایم كه نگرانی‌های همه طرف‌ها باید بررسی شود. امیدواریم ادامه گفت‌وگو و مذاكره ادامه یابد، من فكر می‌كنم تا چند روز دیگر باز خواهیم گشت. میخاییل اولیانوف، رییس هیات مذاكره‌كننده روسیه كه اروپایی‌ها مطالبه‌های كشور او را عامل خارجی مانع مذاكرات می‌دانند، در جمع خبرنگاران از چنین تاثیری بر مذاكرات اعلام برائت كرده و گفت: اطلاعی از وجود بن‌بستی در مذاكرات ندارم. نهایی شدن توافق تنها به روسیه بستگی ندارد و بازیگران دیگری هستند كه به زمان بیشتری نیاز دارند و نگرانی‌های بیشتری دارند... [موضوعات باقیمانده] هیچ ارتباطی با روسیه ندارد. می‌توانم بگویم كه ما خواستار به نتیجه رسیدن مذاكرات در زودترین زمان ممكن هستیم و نهایت تلاش خود را می‌كنیم. مذاكره‌كننده ارشد بریتانیا نیز در توییتی در واكنش به توقف در مذاكرات وین نوشت: «عمیقا ناامیدكننده؛ مذاكرات وین متوقف شد. توافق منصفانه و جامع روی میز است و آماده نتیجه‌گیری هستیم. ایران و امریكا سخت كار كرده‌اند تا اختلافات نهایی را حل كنند. عوامل خارجی باید در چند روز آینده حل‌وفصل شوند یا توافق احتمالا از بین خواهد رفت.» در حالی كه مقام‌های ایرانی در یك هفته اخیر تلاش كردند ضمن اشاره به لزوم پرداختن كشورهای حاضر در گعده مذاكرات وین به مساله برجام غیرمستقیم مطالبه روسیه را فراتر از متن برجام و قطعنامه 2231 بدانند اما نوعی محافظه‌كاری در این موضع‌گیری‌ها به چشم می‌خورد كه به نظر می‌رسد ریشه در رابطه متفاوت تهران و مسكو دارد و البته در این مدت مورد انتقاد بخشی از افكار عمومی هم قرار گرفته است. در این میان یك منبع دیپلماتیك آگاه در پاسخ به «اعتماد» درباره ماهیت عوامل خارجی كه در موضع‌گیری‌های مقام‌های اروپایی دیده شده، می‌گوید: موضع ایران صرفا مبتنی بر حقوق، منافع ملت ایران بوده و به همه طرف‌ها در جلسات متعدد هم اعلام كرده كه مذاكرات صرفا باید در چارچوب برجام جلو رفته و هیچ معادله فرابرجامی در مذاكرات مطرح نخواهدشد. درحالی‌كه طرف‌های غربی مطالبه جدید روسیه مبنی بر دریافت مصونیت تحریمی هرگونه كار تجاری با ایران از تحریم‌های وضع‌شده بر مسكو به دلیل تحولات اوكراین را عامل كندشدن مذاكرات می‌دانند، طرف روسی ترجیح می‌دهد این مطالبه را در قالب برجام تعبیر و تفسیر كند. این در حالی است كه هدف‌گذاری برجام رفع تحریم علیه ایران است و نه رفع تحریم علیه هركدام از كشورهایی كه در این توافق حضور دارند! در این فضا سخنان اخیر ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه درباره هدف ایالات متحده از تمایل به مذاكره با ایران و ونزوئلا هم نشان از تمایل روسیه برای سهم‌خواهی بیشتر و البته فراتر از برجام از مذاكرات وین دارد. پوتین در سخنانی اشاره كرد كه امریكا برای جبران مساله انرژی در میانه بحران با روسیه در اوكراین حاضر است با ایران صلح كند و فورا تحریم‌ها را علیه ایران بردارد. او اشاره كرد كه این تحریم‌ها از ابتدا نباید وضع می‌شدند. در 10 روز اخیر پس از سخنان سرگئی لاوروف درباره لزوم اعطای مصونیت تحریمی به مسكو برای كار با ایران، همه كلیات این مطالبه را تكرار كرده‌اند اما جزییات بیشتری به رسانه‌ها درز پیدا نكرده و مشخص نیست كه روسیه در صورت عدم توجه به مطالبه‌اش از سوی ایالات متحده و اروپا چه تهدیدی را روی میز خواهد گذاشت. یك مقام اروپایی در این باره به خبرنگار وال استریت ژورنال گفته است: روسیه عضو توافق برجام است و ما می‌خواهیم مذاكرات برای احیای این توافق را با حضور روسیه به پایان برسانیم اما اگر روسیه به روند بلوكه كردن پروسه مذاكرات ادامه بدهد ما ناچار به بررسی گزینه‌های دیگر خواهیم بود. تریپتا پارسی از تحلیل‌گران روابط ایران و امریكا در توییترش در این باره نوشت: هرچند كه مطالبه جدید روسیه قاتل برجام نیست اما مسكو این توانایی را دارد كه با به تعویق انداختن حصول توافق دست امریكا را در زمانی كه بیشترین آسیب را از افزایش قیمت نفت می‌بیند در پوست گردو بگذارد. روسیه می‌تواند با استفاده از مكانیسم ماشه در شورای امنیت كل تحریم‌ها را بازگرداند یا مانع از این شود كه در كمیسیون مشترك برجام تصمیم لازم برای بازگشت امریكا به توافق تصویب شود. بادی گفت كه طرف‌های حاضر در مذاكرات برجام به اشتباه تصور می‌كردند كه روسیه در میانه بحران با غرب همچنان در مذاكرات احیای برجام روند قبلی را ادامه خواهد داد. با این‌همه هنوز مشخص نیست كه آیا هدف روسیه به تعویق انداختن توافق است یا از بین بردن كامل آن. هرچند كه ایران در موضع‌گیری‌ها محافظه‌كاری نشان می‌دهد اما قطعا از این موضع روسیه عصبانی است. ایران بر سر یك دو راهی قرار گرفته است: احتمال شكست مذاكرات را بپذیرد یا به توافقی خارج از برجام با امریكا تن دهد. گزینه دوم قطعا باعث عصبانیت روسیه خواهد شد و البته ایران را در میانه مخالفت شدید جمهوری‌خواهان با احیای برجام و همچنین تهدید به از بین بردن آن در آینده‌ای نزدیك به واشنگتن وابسته خواهد كرد. خوشبختانه هنوز می‌توان از نجات برجام سخن گفت اما اگر این مذاكرات به شكست بینجامد حماقت بایدن را به تصویر خواهد كشید كه در همان ابتدای ریاست‌جمهوری با یك دستور اجرایی به برجام بازنگشت. هیچ‌كس نمی‌توانست جنگ اوكراین را پیش‌بینی كند اما مشخص بود كه با گذر زمان پروسه بازگشت به برجام سخت خواهد شد. به گزارش «اعتماد» عصر روز گذشته واشنگتن‌پست نیز در گزارشی درباره بن بست مذاكرات وین به نقل از یك مقام ارشد اروپایی ادعا كرد كه ایران خیلی مشخص آشكار كرد كه حس می‌كند نمی‌تواند ریسك اختلاف علنی با روسیه را بپذیرد و به نگرانی‌های مسكو‌ پشت كند. در حالی كه خبر اعلام وقفه در مذاكرات وین فضای رسانه‌ای و افكار عمومی را نسبت به شانس احیای برجام بدبین كرده اما یك مقام امریكایی روز گذشته در گفت‌وگو با برخی خبرنگاران ابراز امیدواری كرده كه بتوان در چند روز آتی به توافق احیای برجام دست یافت. این مقام امریكایی ادعا كرده كه شاید این آخرین فرصت برای احیای برجام باشد. به گزارش «اعتماد» این چندمین بار در چند ماه اخیر است كه مقام‌های امریكایی و اروپایی نسبت به حصول توافق در یك بازه زمانی محدود هشدار می‌دهند اما مذاكرات تاكنون از تمامی این ضرب‌الاجل‌ها جان سالم به در برده است. به نظر می‌رسد كه غرب با توجه به گرفتاری بی‌سابقه در رابطه با روسیه و دست و پنجه نرم كردن با بحران اوكراین توان بحران‌سازی از پرونده احیای برجام و مقابله با تبعات شكست آن را نداشته باشد. همزمان چین نیز مستقیما از مطالبه روسیه در مسیر احیای برجام استقبال نكرده و به نظر می‌رسد كه ترجیح پكن نیز تلاش برای مقابله با سناریوی شكست مذاكرات باشد. در چنین شرایطی باید دید كه آیا ایران و امریكا در نتیجه بازگشت مذاكره‌كنندگان‌شان به پایتخت‌ها به ابتكارهایی برای پایان دادن به دو اختلاف باقیمانده و همچنین جلب رضایت روسیه دست خواهند یافت یا خیر. در این میان شاید ایجاد تغییری در میدان تحولات اوكراین و همچنین مذاكرات غرب با مسكو بتواند به تعدیل مطالبه روسیه در زمین برجام هم منتهی شود. ________________________________________ افشای خبر توقیف دو نفتكش ایرانی پس از دو سال خبرگزاری «آسوشیتدپرس» در گزارشی ادعا كرده كه ایالات متحده محموله دو نفتكش مظنون به حمل نفت ایران را در سكوت خبری توقیف كرده است. در این گزارش ادعا شده كه این نفتكش‌ها بخشی از طرح پیچیده مقابله با تحریم‌ها شامل اسناد جعلی و رنگ‌آمیزی مجدد عرشه كشتی برای پوشاندن محموله‌های غیرقانونی بوده است. طبق این گزارش، جزییات توقیف كه قبلا گزارش نشده بود در یك پرونده مدنی فدرال وجود داشت كه ماه گذشته بعد از آنكه كشتی‌های تحت مدیریت شركت‌های یونانی به دستور نهادهای مجری قانون امریكا، محموله باارزش خود را به ارزش بیش از ۳۸ میلیون دلار در هیوستون و باهاما تخلیه كردند، از مهر و موم خارج شد. آسوشیتدپرس با بیان جرییاتی ادعایی افزود، توقیف این محموله‌ها توسط امریكا به پاییز ۲۰۲۰ بازمی‌گردد.